Uprawa warzyw, ziół i owoców w mieście nie jest nowością. Wiemy to nie tylko z informacji na temat wiszących ogrodów Babilonu, ale również innych antycznych miast. Analizując ich historię, możemy przekonać się, że właściwie od samego zarania człowiekowi towarzyszą ogrody, które początkowo były właśnie ogrodami produkcyjnymi. Weźmy na przykład starożytnym Egipt, gdzie ogrody miejskie miały głównie charakter użytkowy. Na regularnie rozplanowanych rabatach sadzono warzywa i zioła. Również w Pompejach w większych domach poświęcano niewielkie powierzchnie na uprawę roślin jadalnych. W późniejszych miastach europejskich, które okalane były murami na ogrody pozwolić mogli sobie jedynie zamożniejsi mieszczanie, których działki były większe i znajdowały się w luźniej zabudowanych dzielnicach miast. W XIX wieku silny i ekspansywny rozwój miast powodował, że ogrody tego okresu były bardzo małe, miały zacieśnioną kompozycję i powiązane były zwykle z miejską kamienicą lub willą podmiejską. W secesji w niektórych państwach nastąpiła dominacja systemu czynszowych oficyn z zamkniętymi podwórkami – studniami, które nie dawały wielu możliwości uprawy warzyw. W Wielkiej Brytanii jednak rozwój miast robotniczych przyczynił się do powstawania dzielnic w zabudowie szeregowej, do każdego mieszkania przypisany był niewielki ogródek, w którym często uprawiano warzywa. Ciekawostką jest również, że w Stanach Zjednoczonych w czasie II Wojny Światowej prawie 40% produkcji świeżych warzyw pochodziło właśnie z miast.

Obecnie ogródki warzywne stają się ponownie bardzo popularne, nie wynika to już jednak z konieczności uprawy w celu wyżywienia rodziny, ale bardziej ze względu na popularyzację ekologii i upraw organicznych. W dzisiejszych czasach uprawa roślin jadalnych w miastach to przyjemność z posiadania własnych świeżych ziół, warzyw i owoców. Aby założyć ogródek warzywny nie trzeba być właścicielem hektarów ziemi. Wystarczy niewielki fragment ogrodu, balkon, taras a nawet parapet. Ogródki warzywne pojawiają się również na dachach oraz na ścianach budynków, jako założenia wertykalne. Współczesne ogródki warzywne to najczęściej kompozycje wielu roślin innych gatunków posadzonych w różnego rodzaju pojemnikach. Zioła i warzywa nie są trudne w uprawie, dlatego nawet dzieci mogą mieć swój własny mini-ogródek ze szczypiorkiem, krzaczkiem pomidora czy poziomkami.
Współczesne ogrody warzywne w pojemnikach są piękne i nie muszą być ukrywane przed wzrokiem gości. Mogą doskonale komponować się z roślinami ozdobnymi a nawet stanowić element dekoracyjny lub główny motyw ogrodu. Pojemniki, w których sadzone są warzywa mogą być wykonane z różnych materiałów. Mogą to być zwykłe donice terakotowe, skrzynie drewniane lub metalowe, duże wolno stojące kosze lub wiszące kompozycje. Niewielkie doniczki z ziołami, warzywami liściastymi czy poziomkami lub truskawkami można ustawiać na półkach. Większe i cięższe na przykład z warzywami korzeniowymi powinny stać na stabilnym podłożu. Innym rozwiązaniem, zwłaszcza w małych ogródkach do kilkudziesięciu metrów kwadratowych, na tarasach lub dachach może być budowa połączonych ze sobą skrzyń, parawanów, ścian i pergoli tworzących oddzielne wnętrze na przykład kuchnię ogrodową. Skrzynie i donice mogą mieć różnorodny charakter, który powinien jednak dopasowany być do stylu pomieszczenia, przy, którym je ustawimy. Dla osób lubiących charakter rustykalny polecić można kosze wiklinowe, proste gliniane donice, żeliwne lub miedziane misy czy stare dzbany. W ogrodach ekologicznych warzywa sadzone są na przykład w starych drewnianych skrzynkach po owocach, w zużytych beczkach, czy w pojemnikach utworzonych z opon. Do ogrodów bardziej klasycznych poleciłabym drewniane malowane skrzynie, bielone kosze lub bardziej ozdobne donice. Natomiast w ogrodach nowoczesnych pojemniki można tworzyć zarówno z różnego rodzaju metalu, tworzyw sztucznych w różnych formach, szkła, betonu jak i płyt kamiennych. Jak widać lista materiałów i pojemników, w których sadzone mogą być rośliny jadalne jest właściwie nieograniczona! Najważniejsze, przy uprawie roślin jest to, aby rośliny miały dużo słońca, uprawiane były w żyznej ziemi najlepiej z dodatkiem kompostu, w pojemniku, który zapewnia dobry drenaż. Uprawiane mogą być zarówno zioła na przykład pietruszka, koperek, macierzanki, szałwia czy mięta jak i warzywa od sałaty, pomidorów i ogórków począwszy przez kapustę, kalafior, fasolkę, buraczki aż do ziemniaków. Trzeba jedynie pamiętać, że warzywa korzeniowe potrzebują głębokich pojemników. W donicach udają się też drzewka owocowe jabłonie czy grusze, muszą jednak mieć większe, a przede wszystkim mrozoodporne pojemniki. Dobierając drzewka trzeba również pamiętać, że ważna jest nie tylko odmiana, ale również podkładka, na której drzewko zostało zaszczepione. Najlepiej nadają się te szczepione na podkładkach karłowych.
Uprawa warzyw jest nieskomplikowana, wymaga niewielu nakładów pracy, a może przynieść sporo przyjemności oraz satysfakcji. Posiadanie świeżych smakołyków na wyciągnięcie ręki na pewno wpływa też na częstotliwość ich spożywania a co za tym idzie na urozmaicenie naszej diety.
Tekst i fot. Agnieszka Hubeny – Żukowska