W IV wieku przed naszą erą mozaiki były wykonywane już na bardzo wysokim poziomie najczęściej przedstawiały wzory geometryczne, motywy z życia codziennego oraz sceny z polowań. Z olbrzymią dokładnością wykonywane były postaci ludzi i zwierząt oraz wzory kwiatowe. Mniej więcej w tym samym czasie w Chinach również rozwijała się sztuka układania wzorów z kamienia, czego doskonale zachowanym dowodem są nawierzchnie w ogrodach Suzhou. Od tamtej pory mozaika podłogowa towarzyszy nam przybierając różnorodne formy wynikające między innymi ze zmian, które przychodzą wraz z upływem czasu. Tak, więc zmienia się materiał, kolorystyka, wielkość elementów a przede wszystkim tematyka obrazów, które zostają utrwalane już nie tylko na posadzkach wewnątrz budynków, ale także na tarasach, balkonach, placach, ścieżkach ogrodowych, małej architekturze, ścianach i elementach codziennego użytku. Jedną z najbardziej znanych postaci, które przywróciły mozaikę do łask współczesnych ludzi był architekt Antonio Gaudi, który z lubością pokrywał mozaiką sporą część swoich dzieł.

Fascynacja mozaiką widoczna jest i we współczesnych ogrodach. Architekci krajobrazu korzystają zarówno ze standartowych rozwiązań tworząc kompozycje z kolorowych kawałków ceramiki jak i z bardziej wyszukanych form wykonując na przykład mozaikę z kolorowego kruszywa wysypanego w metalową kratownicę. Oczywiście tematyka rysunków jest nieograniczona. W ogrodach pojawiają się wzory roślinne oraz zwierzęce, wzory geometryczne oraz całkiem swobodne kolorowe mozaiki stanowiące jedynie przejścia kolorystyczne, które współgrają z otoczeniem. W ogrodach tematycznych na przykład chińskich, autorzy chętnie sięgają po sprawdzone wzory z przed setek, a nawet tysięcy lat umiejętnie wkomponowując je nawet w nowoczesne założenia. Nawet w ogrodach warzywnych pięknie układana mozaika morze nadać ogrodowi bardziej ozdobne cechy, czego dowodem jest ogród przedstawiony na wystawie w Hampton. Tu projektanci z kamieni rzecznych ułożyli przepiękny wzór, którego głównym elementem dekoracyjnym były kolorowe pszczoły. Materiałem chętnie wykorzystywanym przez projektantów, jest także beton. Jego popularność wynika zapewne zarówno z jego niskiej ceny jak i z szerokich możliwości, jakie daje twórcy. Ciekawym rozwiązaniem są na przykład wzory utworzone z betonowych odlewów przypominających muszelki lub plastry kamieni.
Pojawił się też zupełnie nowy trend na wprowadzanie urozmaiconych materiałowo i kolorystycznie nawierzchni. Nie są to już wprawdzie typowe mozaiki, z niewielkich elementów, ale wzory utworzone z różnej wielkości różnych materiałów. Tak naprawdę różnorodność nawierzchni w ogrodzie jest olbrzymia. Może być trawnik lub nawierzchnia drewniana w postaci prostych desek, nawierzchnia z kamienia w formie płyt lub bruku. Z betonu o różnorodnych kolorach i fakturach. Ze szkła, z tworzyw sztucznych… Ale najciekawsze są rozwiązania mieszane. Wachlarz wielkości elementów, ich kształtów, materiałów i kolorów powoduje, że takie nawierzchnie stają się doskonałym dodatkiem a nawet głównym elementem przewodnim ogrodu. Najprostsze kompozycje tworzone są poprzez podziały trawnika za pomocą ścieżek i niewielkich placyków. Bardzo modne są też nawierzchnie z kamienia lub betonu przerywane wzorami roślinnymi na przykład w formie kuł, prostokątów lub pasów. Takie rozwiązania spotyka się w wielu wystawowych ogrodach i to zarówno tych klasycznych jak i nowoczesnych, dużych oraz małych.

Światowi projektanci ogrodów oraz architekci krajobrazu z uwagi na oszczędność słodkiej wody oraz ograniczenie zużycia nawozów sztucznych proponują coraz to nowe rozwiązania nawierzchni w ogrodach. Obecnie w dobie bogactwa materiałowego oraz dbałości o środowisko naturalne nisko strzyżone trawniki w prywatnych ogrodach miejskich pomału odchodzą w zapomnienie. Trawniki przydomowe, które i tak wymagają bardzo dużo pielęgnacji, w mieście ze względu na niewielkie przestrzenie ogródków, przysparzają sporo problemów. Niskie ciśnienie wody w ciągu dnia, brak czasu właścicieli na właściwą pielęgnację i problem z wywozem pozostałości po koszeniu sprawiają, że trawniki pomimo chęci właścicieli po prostu nie sprawdzają się. Z drugiej strony przy współczesnej zabudowie pełnej szkła i metalu powstają ponowoczesne ogrody, które niejednokrotnie mają charakter niemal minimalistyczny. Są też ogródki na dachach i tarasach gdzie nawierzchnie utwardzone wynikają z samych konstrukcji tych przestrzeni. Zarówno typowe nawierzchnie z mozaiki jak i nawierzchnie mieszane z roślin odpornych na deptanie oraz materiałów takich jak beton, kamień czy drewno doskonale nadają się do tego rodzaju ogródków.
Tekst i zdjęcia Agnieszka Hubeny-Żukowska